Programma Sociaal en Vitaal

In Almelo werken we aan een ecosysteem mentale gezondheid. We ontwikkelen een andere manier van (samen)werken en een betere verbinding tussen het sociaal- en (geestelijke) gezondheidsdomein. Naast de formele ggz-behandelingen is in het ecosysteem mentale gezondheid veel meer plaats voor (online) zelfhulp, informele zorg en ervaringsdeskundigheid. Al deze vormen van ondersteuning hangen met elkaar samen en beïnvloeden elkaar. Net als een ecosysteem in de natuur, waarin alle organismen met elkaar verbonden zijn.
Mentaal gezond worden en blijven zien we als een gedeelde verantwoordelijkheid van inwoners en professionals. Hiermee worden inwoners van Almelo beter en eerder geholpen als ze psychisch vastlopen.
Een regiegroep is gevormd met vertegenwoordiging vanuit Dimence, Menzis, Federatie Eerstelijnzorg Almelo, Mens door Mens, Avedan en Tactus. Het is een coalitie waarin de gemeente een gelijkwaardige partner is. De deelnemers van deze coalitie hebben hun commitment gegeven op een gezamenlijke bestuursopdracht. De projectleiding is ondergebracht bij de Twentse koers. De projectleiders zijn gestart met ingang van 1 april 2024.
Inmiddels zijn er 3 onderwerpen in veranderateliers verder uitgewerkt. Het gaat om de onderwerpen: consultatie, uitbreiden laagdrempelige inloopvoorzieningen en invoeren verkennend gesprek.
De veranderateliers hebben plaatsgevonden met uitvoerders van de verschillende betrokken organisaties. De uitkomst is teruggekoppeld in klankbordgroepen bestaande uit middenmanagement van de verschillende betrokken organisaties. In 2025 zal dit tot concrete proeftuinen leiden en zal er een transformatieplan (voor de gehele regio) geschreven worden om middelen vanuit het Integraal Zorg Akkoord beschikbaar te krijgen.

In 2024 hebben we de krant “Goed bezig in Almelo” uitgebracht die huis-aan-huis verspreid is met het Almeloos Weekblad en te verkrijgen was bij: Stadhuis, bibliotheek, wijkcentra, huisartsenpraktijken en apotheken. In deze krant werden onze inwoners onder meer geïnformeerd over (algemene) voorzieningen op het gebied van eenzaamheid, gezondheid, dementie en mentale weerbaarheid. Om taboes te doorbreken, noaberschap te stimuleren en handelingsvaardigheid bij te brengen.

In Q1 is het werkplan voor 2024 opgesteld met een focus op zichtbaarheid en verbinding. De uitgevoerde activiteiten hebben geleid tot een sterkere samenwerking tussen partners, meer bewustwording onder inwoners en een direct impact op kwetsbare doelgroepen.
Meer bewustwording onder de inwoners met behulp van:

• Informatiekramen op diverse markten, van de Cosbomarkt tot aan het lentefestijn in de Goossenmaat.
• De Hoi-campagne; de voorbereiding en start heeft plaatsgevonden in november ’24. Een klein gebaar kan immers grote gevolgen hebben. Opdat onze inwoners weer meer contact met elkaar zoeken door allereerst elkaar weer te begroeten en het gesprek te beginnen. De campagne wordt in 2025 verder verspreid en ingezet.
• Diverse geluksmomenten waarbij onze inwoners andere "eenzame inwoners" moeten betrekken; bijv. het uitdelen van rozen.

Tevens is ingezet op de bewustwording bij de professionals; het signaleren van eenzaamheid, het handelingsperspectief kennen en daarnaar kunnen handelen door:

• Het congres EénSamen; hierbij waren meer dan 100 deelnemers aanwezig, van het ministerie van VWS, Dimence, reclassering tot aan vrijwilligers en ervaringsdeskundigen. Hier is met name gesproken over de spiraal van eenzaamheid, hoe verschillende personen/organisaties allemaal hun rol kunnen hebben om hierop in te spelen en hoe wij samen zo optimaal mogelijk de strijd kunnen aangaan tegen de eenzaamheid. Ca. 25% van de deelnemers heeft zich aangemeld als partner bij de Coalitie.

Ten slotte is gefocust op het beter bereiken en helpen van onze inwoners die zich eenzaam voelen:

• Bij de activiteiten (variërend van maandelijkse bingo, herfstwandeling, bezoek klooster Delden tot aan de kerstmaaltijd van het Leger des Heils) is meer aandacht gegaan naar het versterken van de reeds bestaande (gezamenlijke) activiteiten, “lessons learned”. Deelnemersaantallen liggen ca. 70% hoger dan in 2023 bij apart georganiseerde activiteiten.
• Op de ontmoetingsplek ’t Groenedael is een vast prieel gerealiseerd. Ook zijn we in oktober van 2 naar 6 gastheren/vrouwen gegaan en is de openstelling uitgebreid van 2 naar 4 dagdelen. De deelnemerscijfers laten een langzame maar gestage groei zien. Waren dit er in 2023 nog 10-12 per week, in 2024 zijn dit er 16-21 per week.

In de wijk de Riet werken we, gefinancierd vanuit de SPUK GALA middelen, met het Leeflab. Vanuit de 3 sturingsprincipes lijn, wijk en programma werken we in 3 jaar gezamenlijk in deze wijk aan het versterken van veerkracht van de inwoners. Dit doen we met de aanwezige professionals en inwoners in de wijk aan de hand van life-events. We voeren dit project uit in samenwerking met Stichting ErWelzijn, Saxion Hogeschool en provincie Overijssel.
In 2024 heeft het Leeflab gewerkt aan een solide basis voor verdere ontwikkeling in de komende twee jaar. Dit omvatte het uitbreiden van het netwerk, onder andere met het wijkteam, en het vergroten van kennis over preventief werken en de impact van life events op veerkracht. Door de samenwerking met het wijkteam kunnen signalen uit de wijk sneller worden opgepakt, zoals mogelijke misstanden in de zorg, wat tot onderzoek heeft geleid en waardevolle inzichten biedt voor toekomstige verbeteringen.
De ervaringen uit het Leeflab tonen aan dat intensievere inzet op veerkrachtversterking nodig is binnen het sociaal domein en bij maatschappelijke partners. Door vroegtijdige signalering en actieve veerkrachtversterking wil men problemen voorkomen en de behoefte aan indicaties verminderen, wat uiteindelijk bijdraagt aan het welzijn van inwoners en lagere uitgaven.
Om preventief werken te intensiveren, is binnen het wijkteam een coach gestart met een outreachende aanpak gericht op veerkrachtversterking. De effectiviteit hiervan wordt gemonitord door Hogeschool Saxion, die metingen uitvoert en de impact onderzoekt. Na een nulmeting (niet alleen kwantitatief, maar ook via gesprekken met focusgroepen) begin 2024, volgt in Q1 2025 een vervolgmeting. De resultaten helpen bij de verdere ontwikkeling van het Leeflab en kunnen leiden tot uitbreiding naar andere wijken.

In 2024 is het Tejo-huis geopend, met startsubsidie en ondersteuning van de gemeente. In 2 jaar tijd willen we onderzoeken of dit aanbod een aanvulling is op het reeds bestaande aanbod.
Het Tejo-huis is een laagdrempelige inloopvoorziening voor jongeren tussen de 10 en 20 jaar waar jongeren een luisterend oor vinden bij vrijwilligers. Deze vrijwilligers zijn over het algemeen opgeleid in pedagogische richtingen en kunnen jongeren begeleiding bieden. De hulp wordt naast de fysieke inlooplocatie ook digitaal, en bovendien anoniem, aangeboden zonder dat er toestemming van de ouders nodig is.
In de 7 maanden waarin het Tejo-huis actief was in 2024 zijn er 376 jongeren bereikt. Dit is meer dan een keer de hoeveelheid waar we vanuit zijn gegaan. 48 jongeren hebben bovendien individuele begeleiding ontvangen en hadden hierna geen geïndiceerde zorg meer nodig.

Binnen het netwerk 12-18 jaar werken we samen met scholen en de GGD aan een leergang op de scholen. In de leergang, die al succesvol geïmplementeerd is op alle scholen in Zwolle, leren jongeren hoe ze zelf kunnen omgaan met de uitdagingen van het leven. In 2025 start de leergang op een aantal VO-scholen.

Na wisselingen in de bemensing vanuit Twentse kracht, is in januari 2025 de nieuwe projectleider van start gegaan.